چكيده سرآغاز نتيجهگيري: اگر يافتهها به كل كشور قابل تعميم باشد ميتوان آن را به عنوان يك مشكل جدي آموزشي و اخلاقي تلقي نمود. نتايج اين مينمايد.

Transcript

1 دكتر بهمن بنيمهد و نگار پشميتبار: رابطة تقلب تحصيلي و فرصتطلبي در ميان دانشجويان رابطة تقلب تحصيلي و فرصتطلبي در ميان دانشجويان 2 1 دكتر بهمن بنيمهد نگار پشميتبار 1. گروه حسابداري دانشكده مديريت و حسابداري دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج 2. گروه حسابداري دانشكده مديريت و حسابداري دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات البرز (تاريخ دريافت: 92/5/13 تاريخ پذيرش: 92/10/15) چكيده زمينه: دانشجويان بايد انجام جمله: از تحصيلي امور جنبههاي تمام در پژوهش و انجام تكاليف صادق باشند و موازين اخلاقي را رعايت نمايند. انجمنهاي علمي و حرفهاي بر آموزش اخلاق در دوران تحصيل دانشجويان تا كيد زيادي نمودهاند. از اين رو هدف اين پژوهش شناسايي اثر ويژگي فرصتطلبي بر تقلب تحصيلي در ميان دانشجويان رشته حسابداري است. روش: پژوهش حاضر توصيفي از نوع همبستگي است. جامعه آماري پژوهش را تمامي دانشجويان رشته حسابداري دوره كارشناسي دانشگاه آزاد اسلامي تشكيل دادند كه از ميان آنها 233 نفر به روش تصادفي ساده به عنوان نمونة تحقيق انتخاب شدند. براي جمعآوري دادهها از پرسشنامههاي تقلب تحصيلي و فرصتطلبي استفاده شد. در نهايت نمرات بدست آمده با استفاده از: آزمون T همبستگي پيرسون و رگرسيون چند متغيره مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفتند. يافتهها: نتايج پژوهش نشان ميدهد: تقلب تحصيلي با فرصتطلبي رابطهاي مستقيم دارد. جنسيت ميزان علاقه به رشته و سن نيز از جمله متغيرهاي هستند كه با تقلب تحصيلي رابطه معنيدار دارند. جنسيت رابطهاي مستقيم با تقلب تحصيلي دارد. اما ميزان علاقه به رشته و سن رابطهاي منفي با تقلب تحصيلي دارند. متغيرهاي وضعيت تا هل وضعيت اشتغال نوع ديپلم و معدل رابطهاي معنيدار با تقلب تحصيلي ندارند. نتيجهگيري: اگر يافتهها به كل كشور قابل تعميم باشد ميتوان آن را به عنوان يك مشكل جدي آموزشي و اخلاقي تلقي نمود. نتايج اين مطالعه نظر سياستگذاران آموزش عالي را به اقدام اساسي براي آموزش اخلاق حرفهاي در دوران تحصيل براي دانشجويان رشتة حسابداري جلب مينمايد. كليدواژگان : تقلب تحصيلي دانشجوي حسابداري فرصت طلبي و اخلاق سرآغاز بررسيها و شواهد در ايران و كشورهاي مختلف نشان ميدهند كه 1 در نظام آموزشي تقلب تحصيلي ميان دانش آموزان و دانشجويان همواره وجود داشته است. در حال حاضر اين پديده با افزايش تعداد دانشجويان در نظام آموزش عالي ايران رو به گسترش است. اين رفتار غير اخلاقي يك معضل آموزشي و تهديدي مهم براي يادگيري دانشجويان است. حسابداري * نويسنده مسو ول: نشاني الكترونيكي: Dr.banimahd@Gmail.com 1

2 فصلنامه اخلاق در علوم و فن اوري سال نهم شماره حرفهاي است كه در آن رعايت اخلاق از اهميت ويژهاي بر خوردار است. از آنجاييكه دانشجويان رشته حسابداري نسل آينده حرفه حسابداري را تشكيل ميدهند انجمنهاي علمي و حرفهاي بر آموزش اخلاق در دوران تحصيل دانشجويان رشته حسابداري تا كيد زيادي نمودهاند. به عقيده آنها آموزش اخلاق به دانشجويان ميتواند آنها را به رعايت اخلاق تشويق نمايد( 1 ). افزايش تعداد دانشجويان رشتة حسابداري در سطح كشور و هم چنين خصوصي سازي حرفه حسابداري با تشكيل جامعه حسابداران رسمي كشور در يك دهه اخير و در نتيجه افزايش تعداد حسابداران شاغل در حرفه حسابداري ضرورت رعايت اخلاق را توسط دانشجويان و شاغلين در حرفه حسابداري را بيش از پيش با اهميت مينمايد. تقلب تحصيلي عبارت است از: اراي ه رفتاري غيراخلاقي و غيرصادقانه از سوي دانشجويان به منظور كسب موفقيت تحصيلي. اين رفتار مغاير با قوانين آزمون و امتحان است و صحت برگزاري آزمون را تحت الشعاع قرار ميدهد( 2 ). 2 فرصتطلبي يا ماكياوليسم به معناي بكار بردن روشهاي غيراخلاقي براي رسيدن به هدف است. شخصيت «ماكياولي» از نظرية «نيكولو ماكياولي» فيلسوف ايتاليايي قرن پانزدهم ميلادي اقتباس شده است و براساس دو ديدگاه عمدة: «هدف وسيله را توجيه ميكند» و «صحبت كردن مطابق ميل مردم» استوار است. 3 دروغگويي و گرايش به نيرنگ فريبكاري كنترل اوضاع به نفع خود جاهطلبي جعل شخصيت واقعي تفرقهافكني تخريب شخصيت افراد به بردگي گرفتن ديگران احترام به افراد صاحب ثروت قدرت و شهرت تحميق ديگران ن شق بازيكردن و مطابق ميل ديگران رفتار كردن به منظور نيل به هدف از جمله ويژگيهاي افراد با شخصيت فرصتطلب است. افراد با ويژگي فرصتطلبي بالا تمايل به برد دارند و توجه اساسي آنها وظيفه و كاري است كه بايد انجام دهند و نه چيز ديگر( 3 ). روانشناسان اعتقاد دارند: افراد با درجه فرصتطلبي بالا از رفتارهاي غيراخلاقي نظير تقلب در امتحان و دروغ گويي در انجام تكاليف درسي بهره ميجويند تا به اهداف خود دست يابند. از اين رو پژوهشگران در پژوهشهاي مختلف روانشناسي رابطهاي مستقيم ميان تقلب و فرصتطلبي دست يافتهاند (4 و 5). مطالعات نشان داده است: آموزش اخلاق در دوران تحصيل دانشجويان رشته حسابداري رابطة مستقيمي با رعايت اخلاق 4 حرفهاي بعد از اتمام تحصيل دارد( 6 ).آموزش موجب بهبود كيفيت زندگي در جامعه ميگردد. زيرا آموزش موجب تغيير 5 نگرش افراد نسبت به ارزشهاي اجتماعي و اخلاقي و اقتصادي ميشود. اين موضوع باعث ميشود تا دولتمردان به مسي له آموزش توجهاي خاص داشته باشند( 7 ). در بررسي تقلب تحصيلي در ميان دانشجويان دختر و پسر دانشكدههاي علوم پايه ادبيات كشاورزي فني و مهندسي دانشگاه بيرجند نشان داده شد كه ميزان تقلب در پسران بيشتر از دختران است. پژوهشگران در اين تحقيق دريافتند كه رايجترين شكل تقلب در امتحان نگاه كردن و نوشتن روي كاغذ و رايجترين شكل تقلب در تكاليف درسي گرفتن تكليف از هم كلاسي و از اينترنت است( 8 ). يافتههاي پژوهشگران در كشور نشان داد كه تفاوت جنسيتي تنها در سه مو لفه از 9 مو لفة تا ثيرگذار بر سرقت علمي وجود دارد. زنان در دو مو لفه نگرشهاي بازدارنده از سرقت علمي و همچنين دانش و آگاهي نسبت به پديده سرقت علمي نسبت به مردان برتري دارند. ولي ميزان خودكارآمدي مردان در انجام كارهاي علمي و نوشتن مقاله از زنان بيشتر است. مقايسه بين رشتهها نشان داد كه در مو لفههاي دانش و آگاهي از سرقت علمي و پيامدهاي آن و همچنين عدم خودكارآمدي دانشجويان در نوشتن مقاله بين دانشجويان علوم انساني با علوم پايه و مهندسي تفاوت معناداري وجود دارد( 9 ). پژوهشگران نشان دادند: وضعيت اقتصادي و اجتماعي دانشجو تعهد به رشته و قوانين دانشگاه و هم چنين سابقه دانشجو در تقلب از جمله عوامل مو ثر در احتمال تقلب تحصيلي است. علاوه بر اين مقطع تحصيلي دانشجو سن مقدار مطالعه 6 دانشجو و تحصيلات والدين نقش مهمي در انگيزه تقلب تحصيلي فراهم ميآورد( 10 ). پژوهشگري نشان داد: هرگاه استادان تحقيقهاي دانشجويان را كه از طريق اينترنت جمعآوري شده كنترل نميكنند در آن صورت كپيبرداري از مقالهها و تحقيقهاي موجود در اينترنت افزايش مييابد( 11 ). در پژوهش ديگري رفتار 120 دانشجوي رشته حسابداري دانشگاه 2

3 دكتر بهمن بنيمهد و نگار پشميتبار: رابطة تقلب تحصيلي و فرصتطلبي در ميان دانشجويان جاكارتا در استفاده از تقلب مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد: دانشجويان هم در امتحان و هم در انجام تكاليف پژوهشي خود تقلب مينمايند. بنابراين مسي ولين دانشگاه بايد مقررات سختتري را در جلوگيري از تقلب تنظيم نمايند. بهعلاوه بر 7 عملكرد آموزشي و پژوهشي دانشجويان نظارت بيشتري توسط استادان صورت گيرد( 12 ). در بررسي علل تقلب در دانشجويان رشته پرستاري در كره جنوبي پژوهشگران نشان دادند: حدود نصف دانشجويان در هنگام امتحان تقلب ميكنند. هفتاد درصد آنها 8 نيز در انجام تكاليف خود تقلب مينمايند. اين پژوهشگران نشان دادند: دانشجويان علت تقلب را كسب نمره بهتر كمبود وقت براي مطالعه كسب شغل بهتر در آينده و نبود انگيزه براي مطالعه عنوان مينمايند( 13 ). پژوهشگران اثر پاداشهاي انگيزشي بر تقلب را بررسي نمودند. آنها نشان دادند: دانشجويان بدون وجود نظارت در انجام تكاليف تقلب ميكنند. هم چنين آنها دريافتند پاداشهاي انگيزشي براي آن دسته از افرادي كه حرفه خود را دوست دارند باعث ايجاد انگيزه شده و در كساني كه علاقه به حرفه در آنها وجود ندارد انگيزه درس خواندن پايين است و اين موضوع يكي از عوامل تقلب محسوب ميشود (14). پژوهشگر ديگري نشان داد: تقلب تحصيلي رابطهاي مستقيم با غيبت و اخراج از كلاس دارد. دانشجوياني كه غيب بيشتري در كلاس درس دارند متقلب تر هستند. همچنين 9 دريافت رابطهاي منفي بين تقلب تحصيلي و مسي وليتپذيري وجود دارد. يعني دانشجوياني كه مسي وليت پذير هستند تقلب كمتري انجام ميدهند( 15 ). پژوهشگر ديگري در انگلستان نشان داد: تدريس اخلاق حرفهاي به عنوان يك واحد درسي براي دانشجويان رشته حسابداري باعث شده است تا تمايل دانشجويان به تقلب تحصيلي كاهش يابد (16). پژوهشگران اثر سه عامل فشار فرصتها و عقلانيت كه از عوامل سه گانه تقلب مالي است را بر تقلب تحصيلي دانشجويان رشته حسابداري بررسي نمودند. آنها دريافتند: هر كدام از سه عامل بر تمايل دانشجويان به انجام تقلب تحصيلي دخالت دارند. به نظر اين پژوهشگران شخصيت دانشجويان نيز يكي از عوامل مو ثر بر تقلب محسوب ميشود( 17 ). پژوهشگران در آمريكا دريافتند: رفتار دانشجوياني كه تقلب ميكنند در آينده نيز ادامه دار است. آنها اعتقاد دارند كه دانشجويان در انجام تقلب از تجربههاي گذشته خود و ديگران نيز استفاده مينمايند( 18 ). در پژوهش ديگري محققان در بررسي علل رفتار دانشجويان رشته حسابداري در انجام تقلب تحصيلي در سه دانشگاه آمريكايي دريافتند: عواملي چون: لذت از تقلب جلوگيري از شكست احساس عقب افتادان از ديگران و كسب نتيجه دلخواه از عوامل اصلي تقلب در دانشجويان است( 19 ). پژوهشگران در نيجريه تقلب تحصيلي را در دانشجويان رشته حسابداري مورد مطالعه قرار دادند. آنها دريافتند: بيشتر آن دانشجويان تقلب ميكنند. آنها پيشنهاد ميكنند: رفتار متقلبانه دانشجويان حسابداري آينده حرفه حسابداري كشور مذكور را از لحاظ رعايت اخلاق حرفهاي به خطر مياندازد( 20 ). پژوهشگران ديگري نشان دادند: دانشجويان دختري كه معدل بالايي دارند كمتر از ديگر دانشجويان رشته حسابداري تقلب ميكنند. نتايج پژوهش آنها بيانگر آن بود: كنترل دانشجويان و تنظيم مقررات براي جلوگيري از تقلب ميتواند احتمال انجام تقلب را در دانشجويان كاهش دهد( 21 ). پژوهشگري فرصتطلبي ميان دانشجويان رشته حسابداري و شاغلين حرفه حسابداري را مورد مطالعه قرار داد. او دريافت ميزان فرصتطلبي دانشجويان رشته حسابداري بيشتر از شاغلين در حرفه است. همچنين سطح فرصتطلبي حسابداران حرفهاي شاغل در بخش خصوصي بيشتر از حسابداران حرفهاي بخش دولتي است( 22 ). نتايج پژوهشهاي انجام شده در كانادا نشان ميدهد كه ميزان فرصتطلبي ميان مديران و شركاء حسابرسي موسسههاي بزرگ و كوچك برابر است( 23 ). همچنين اين نتايج 12 در حرفه حسابداري آمريكا نشان ميدهد: ميزان فرصتطلبي در حسابداران رسمي آمريكا كمتر از ساير حرفهها است. حسابداران جوان تر نسبت به حسابداران مسن تر از سطح فرصتطلبي بيشتري برخوردار هستند (24). پژوهشگران فرصتطلبي را در حرفه حسابداري كشور مورد بررسي قرار داد. آنها دريافتند: عوامل تا ثيرگذار بر ميزان فرصتطلبي در حرفه حسابداري عبارت است از مرد بودن سابقه كار و شاغل بودن در مو سسههاي خصوصي حسابرسي. نتايج پژوهش آنها نشان داد فرصتطلبي در ميان حسابرسان بخش خصوصي بيشتر از بخش 3

4 فصلنامه اخلاق در علوم و فن اوري سال نهم شماره دولتي است. همچنين نتايج بيانگر آن بود كه هرچه تحصيلات حسابرسان افزايش يابد ميزان فرصتطلبي نيز كاهش مييابد. اما با افزايش رتبه و سمت سازماني حسابرسان ميزان فرصتطلبي نيز افزايش مييابد( 25 ). اين مقاله سعي دارد تا پيشنهادات لازم را به منظور بهبود عملكرد تحصيلي و استادان دانشجويان رشته حسابداري اراي ه نمايد. نتايج اين پژوهش ميتواند در برنامه ريزي و سياست گذاري جذب دانشجو و هم چنين تدوين برنامههاي درسي در رشته حسابداري مورد استفاده مسي ولين آموزش عالي و هم چنين جامعه حسابداران رسمي براي تدوين برنامههاي آموزشي براي حسابداران رسمي قرار گيرد. بنابراين پرسش اصلي اين پژوهش آن است كه تا چه اندازه دانشجويان رشته حسابداري اهل تقلب تحصيلي هستند و آيا تقلب تحصيلي تحت تا ثير رفتار فرصتطلبي است يا خير روش پژوهش حاضر توصيفي از نوع همبستگي است. جامعه آماري پژوهش حاضر دانشجويان رشته حسابداري دوره كارشناسي است. نمونه پژوهش شامل 233 نفر از دانشجويان دوره كارشناسي رشته حسابداري دانشگاه آزاد اسلامي كه به روش تصادفي انتخاب شدهاند. از اين تعداد 52 درصد زن و 48 درصد مرد هستند. هم چنين 22 درصد داراي ديپلم رياضي و 78 درصد ديپلم غير رياضي هستند. توزيع سني دانشجويان نشان ميدهد كه 90 درصد آنها زير 30 سال سن دارند. ميانگين معدل 37 درصد دانشجويان بين 12 تا 15 قرار دارد. هم چنين 38 درصد دانشجويان بين 15 تا 17 معدل دارند و معدل بالاي 17 نيز به 23 درصد دانشجويان نمونه پژوهش تعلق دارد. قلمرو زماني پژوهش نيز سال تحصيلي است. دادههاي مورد نياز پژوهش به صورت ميداني و با استفاده از پرسشنامه جمعآوري شد. براي اندازهگيري تقلب تحصيلي از پرسشنامه تقلب تحصيلي استفاده شده است. اين پرسشنامه با استفاده از 24 سي وال در طيف ليكرت (پنج گزينه اي) تقلب تحصيلي را اندازهگيري مينمايد. بنابراين بيشترين امتياز براي تقلب تحصيلي برابر 120 خواهد بود. اين پرسشنامه در پژوهشهاي مختلف استفاده شده است( 12 و 26). براي سنجش فرصتطلبي نيز از پرسشنامه استفاده شده است. اين پرسشنامه شامل 20 سي وال در طيف ليكرت(پنج گزينهاي) است. حداكثر امتياز براي سنجش فرصتطلبي نيز برابر 100 است( و 27 ). براي تحليل دادههاي اين پژوهش با استفاده از آمار توصيفي دادهها خلاصه و طبقهبندي شدند و با استفاده از آمار استنباطي (آزمونT روش همبستگي پيرسون و رگرسيون خطي چندگانه) دادهها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. اين كار با استفاده از نرم افزار 18 SPSS انجام شد. يافتهها نتايج جدول شماره 1 نشان ميدهد: ميانگين نمره تقلب و فرصتطلبي در ميان دانشجويان رشته حسابداري نزديك به هم است. همچنين تجزيه و تحليل بيشتر بر اساس نتايج جدول شماره 2 بيانگر آن است: ميانگين نمرة تقلب در مردان بيشتر از زنان است. اما ميانگين فرصتطلبي در زنان بيشتر از مردان است. آماره كلموگرف- اسمرينف براي متغير وابسته برابر 0/817 و سطح معنيداري آن بيش از 5 درصد و برابر 51/7 درصد است. از آنجاييكه سطح معنيداري آماره مذكور براي متغير وابسته بيش از 5 درصد است بنابراين متغير وابسته از توزيع نرمال برخوردار است. نتايج جدول شماره 3 نشان ميدهد: سطح معنيداري متغيرهاي فرصتطلبي جنسيت ميزان علاقه به رشته و سن زير پنج درصد است. ازاينرو متغيرهاي مذكور با تقلب رابطه معنيدار دارد و بر آن تا ثير گذار است. اما متغيرهاي وضعيت تا هل وضعيت اشتغال نوع ديپلم و معدل رابطهاي معنيدار با تقلب تحصيلي ندارند. بر اساس نتايج و با توجه به ضرايب متغيرهاي مستقل در جدول شماره 3 الگوي رياضي تقلب به صورت زير تبيين ميگردد: Y= x x x x 4 + ε 4

5 دكتر بهمن بنيمهد و نگار پشميتبار: رابطة تقلب تحصيلي و فرصتطلبي در ميان دانشجويان شرح حداقل حداكثر ميانگين ميانه مد معدل / جدول 1: آمارههاي توصيفي پژوهش سن نمره تقلب نمره فرصتطلبي /91 55/66 55/ جدول : 2 آمارههاي توصيفي نمره تقلب و فرصتطلبي به تفكيك جنسيت مردان زنان نمره فرصت طلبي نمره تقلب تحصيلي نمره فرصت طلبي نمره تقلب تحصيلي آماره ها كمترين بيشترين 54/99 57/71 56/52 54/42 ميانگين ميانه مد 7/46 13/35 6/99 11/59 انحراف معيار آماره هاي هم خطي تولرانس عامل تورم واريانس - - نتايج رگرسيون چند متغيره آماره T جدول 3: الگو عدد ثابت ضرايب غيرمعيارين بتا انحراف معيارين ضرايب معيارين بتا سطح معنيداري 0/012 2/524-11/193 28/248 1/111 0/900 0/000 7/836 0/463 0/100 فرصت طلبي 0/786 1/574 1/277 0/635 0/783 0/000 0/758 3/743 0/309 0/263 0/020 1/758 1/808 6/579 0/558 جنسيت وضعيت تا هل 1/395 0/717 1/085 0/922 1/222 0/818 1/629 0/614 1/132 0/884 آماره دوربين واتسن برابر 1/942 0/284 1/074 0/336-0/964 0/022-2/309 0/002-3/182 0/880 0/152 سطح معني داري آماره F برابر صفر 0/071 1/653-0/056 1/767-0/143 0/863-0/228 0/170 0/009 0/484 آماره F برابر 13/239 1/776-1/705-1/993-0/542 0/073 33/3 درصد وضعيت اشتغال نوع ديپلم ميزان علاقه به رشته سن معدل ضريب تعيين ) 2 (R 5

6 و 4 فصلنامه اخلاق در علوم و فن اوري سال نهم شماره كه در آن: = Y نمره تقلب تحصيلي = x 1 عبارت است از جنسيت. يك متغير اسمي است اگر دانشجو مرد باشد مقدار آن يك و در غير آن صورت مقدار آن صفر است. اگر دانشجو مرد باشد در آن صورت رابطهاي مثبت با تقلب وجود دارد. x= 2 عبارت است ميزان علاقه دانشجو به رشته حسابداري اين متغير يك متغير فاصلهاي است كه با مقدار يك الي پنج اندازهگيري ميشود. هرچه ميزان علاقه دانشجو بيشتر باشد مقدار اين متغير بيشتر است. اين متغير رابطهاي منفي با تقلب دارد. يعني اگر دانشجو به رشته حسابداري علاقه داشته باشد ميزان نمره تقلب كاهش مييابد. x= 3 عبارت است سن دانشجو يك متغير نسبي است. اين متغير رابطهاي منفي با تقلب دارد. يعني هرچه سن افزايش يابد ميزان نمره تقلب كاهش مييابد. x= 4 نمره فرصتطلبي. يك متغير نسبي است. اين متغير رابطهاي مثبت با نمره تقلب دارد هر چه دانشجويان فرصتطلبتر باشند ميزان تقلب آنها بيشتر است. = ε مقادير باقي مانده بحث فنĤوري اطلاعات اينترنت و آموزش مجازي تقلب تحصيلي را به يكي از عادتهاي معمول دانشجويان بيشتر دانشگاههاي جهان تبديل نموده است. دانشجوياني كه ويژگي شخصيتي فرصت طلبانه دارند ميتوانند از تكنولوژيهاي علمي و فني قرن حاضر براي انجام تقلب بهره ببرند. نتايج آمار توصيفي پژوهش حاضر نشان ميدهد: ميانگين نمره تقلب و فرصتطلبي در ميان دانشجويان رشته حسابداري نزديك به هم است. اين موضوع نشان ميدهد: رفتار فرصت طلبانه دانشجويان موجب تقلب تحصيلي ميگردد. همچنين تجزيه و تحليل بيشتر نتايج بيانگر آن است: ميانگين نمرة تقلب در مردان بيشتر از زنان است. اين نتايج با توجه به حساسيت بيشتر دانشجويان دختر نسبت به مساي ل اخلاقي قابل توجيه است. همچنين ميتوان دليل اين موضوع را اين گونه تفسير كرد: دختران نسبت به پسران درس خوان تر بوده و از اين رو كمتر اهل تقلب هستند. اين نتايج با نتيجه تحقيق پژوهشهاي گذشته كه در كشور انجام شده است مطابقت دارد( 8 ). اما ميانگين فرصتطلبي در دانشجويان دختر بيشتر از دانشجويان پسر است. به عبارت ديگر دختران رندتر و زرنگ تر از پسرهاي نمونه تحقيق حاضر هستند. يافتههاي آمار استنباطي اين پژوهش نيز نشان ميدهد: تقلب تحصيلي با فرصتطلبي رابطهاي مستقيم دارد. جنسيت و ميزان علاقه به رشته و سن نيز از جمله عوامل ديگر تاثيرگذار بر تقلب تحصيلي محسوب ميشوند. جنسيت رابطهاي مستقيم با تقلب تحصيلي دارد. يعني هرگاه دانشجو پسر باشد ميزان تقلب افزايش مييابد. اما دو متغير ميزان علاقه به رشته و سن رابطهاي منفي با تقلب تحصيلي دارند. يعني با افزايش سن و با افزايش علاقه به رشته تقلب تحصيلي كاهش ميبايد. اين موضوع نيز نشان دهنده آن است: عدم علاقه به رشته تحصيلي ميتواند يكي از دلايل گسترش تقلب تحصيلي در رشته حسابداري و يا هر رشتهاي باشد. متغيرهاي: وضعيت تا هل وضعيت اشتغال نوع ديپلم و معدل رابطهاي معني دار با تقلب تحصيلي ندارند. نتايج اين پژوهش با يافتههاي برخي از پژوهشگران مطابقت دارد ) 5 ). شواهد پژوهش حاضر تاييد مينمايد كه تقلب تحصيلي ميان رشته حسابداري يك معضل اخلاقي است. اين موضوع به احتمال زياد موجب خواهد شد تا دانشجويي كه در دوران دانشجويي دنبال تقلب تحصيلي است در آينده در حرفه خود تبديل به حسابدار و حسابرسي شود كه در تقلبهاي مالي نظير فرار مالياتي تحريف صورتهاي مالي و اطلاعات حسابداري پول شويي و اراي ه گزارشهاي حسابرسي با كيفيت پايين و امثالهم نقش داشته باشد. اين در حالي است كه هيي تهاي نظارت كننده بر كار حسابداران و حسابرسان بر اراي ه صادقانه گزارشهاي حسابداري و حسابرسي تا كيد دارند. براي آن كه رعايت اخلاق در رشته حسابداري توسط دانشجويان به عنوان حسابداران آينده اثر بخش باشد بايد مفاهيم و محتواي درسهاي تخصصي حسابداري مبتني بر مفاهيم اخلاق تدوين گردد. در غير اين صورت نمي توان انتظار داشت دانشجوي حسابداري كه امروز خود متقلب است فردا در حرفه خود تقلب كشف و گزارش نمايد. نتايج اين مطالعه نظر سياست گذاران آموزش عالي را به اقدام اساسي براي آموزش اخلاق حرفهاي و 13 آموزش اصول اخلاق پژوهشي در دوران تحصيل براي دانشجويان رشته حسابداري جلب مينمايد. 6

7 دكتر بهمن بنيمهد و نگار پشميتبار: رابطة تقلب تحصيلي و فرصتطلبي در ميان دانشجويان نتيجهگيري در سالهاي اخير با گسترش آموزش عالي و به دنبال آن رشد روز افزون مقالهها و پايان نامهها موضوع تقلب تحصيلي از جمله كپي برداري 14 جعل و داده سازي و تحريف مطالب يكي از نگرانيهاي جامعة علمي كشور تبديل شده است. نتايج اين پژوهش نشان ميدهد: شخصيت اخلاقي دانشجويان رابطهاي مستقيم با تقلب تحصيلي دارد. اگر دانشجويي شخصيتي رياكار و فرصت طلب دارد احتمال تقلب تحصيلي در او زياد است. از اين 15 رو براي پيشگيري رفتارهاي فرصتطلبانه و انجام تقلب تحصيلي در وهلة اول بايد دروس اخلاق حرفهاي را به عنوان واحد درسي در دانشگاه براي دانشجويان رشته حسابداري گنجانده شود. در جامعه بايد مصاديق و عوامل ايجاد فرصتطلبي شناسايي و كاهش يابد. همچنين شناسايي مصاديق تقلب علمي آموزش نحوه پيشگيري از تقلب علمي به سياستگذاران بخشهاي علمي كشور مانند: دانشگاه آزاد اسلامي و وزارت علوم تحقيقات و فنآوري بايد بدانند كه موضوع تقلب تحصيلي موجب بي انگيزه شدن كساني خواهد شد كه خود را وقف تحقيق و توسعه علم كرده اند. همچنين به استادان رشته حسابداري پيشنهاد ميشود تا نظارت بيشتري بر عملكرد علمي و آموزشي دانشجويان رشته حسابداري داشته باشند. به عنوان نمونه: به استادان رشته حسابداري توصيه ميشود كه در طراحي سي والات امتحاني از سي والات مفهومي بيشتر استفاده كنند تا هم درصد تقلب كاهش يابد و هم چنين فهم دانشجو مورد پرسش قرار گيرد و نه محفوظات او. در پايان بايد متذكر شد كه اگر يافتهها به كل كشور قابل تعميم باشد آموزشي مي توان و واژهنامه تقلب تحصيلي فرصت طلبي دروغگويي اخلاق حرفهاي آن اخلاقي را تلقي عنوان به نمود. جدي مشكل يك ارزشهاي اجتماعي انگيزة تقلب عملكرد آموزشي تكاليف مسي وليت پذيري فرصت عقلانيت حرفة حسابداري اخلاق پژوهشي تحريف مطالب پيشگيري منابع 5. Social Values 6. Cheating Motivation 7. Educational Performance 8. Assignments 9. Responsibility 10. Opportunity 11. Rationality 12. Accounting Profession 13. Research ethic 14. Sophistication 15. Prevention 1. American Accounting Association. (1986). Future accounting education: Preparing for the expanding profession. Issues in Accounting Education; 1(1): Anderman EM, Murdock TB. (2006). Psychology of academic cheating. Burlington: Elsevier Academic Press: P Farhangi AA. (2009). Human connections. Tehran: Rasa publications. P (In Persian). 4. Cooper S, Peterson C. (1980). Machiavellianism and spontaneous cheating in competition. Journal of Research in Personality; 14: Flynn S, Reichard M, Slane S. (1987). Cheating as a function of task outcome and Machiavellianism. Journal of Psychology; 121: Thomas S. (2012). Ethics and Accounting Education. Issue in Accounting Education; 27(2): Ray S. (2013). Does Educational Spending of Government Really Accelerate Economic Growth in India? Financial and Quantitative Analysis; 1: Khamesan A, Amiri MA. (2011). The Study of Academic Cheating Among Male and Female Students. Ethics in science and Technology; 6(1): (In Persian). 9. Zamani BE, Azimi SA, Soleimani N. (2012). Differences in Students Viewpoints about Effective Factors on Plagiarism According to their Gender and Academic Disciplines.Ethics in science and Technology;7(3): 24.(In Persian). 1. Cheating 2. Machiavellianism 3. Lying 4. Professional Ethics 7

8 فصلنامه اخلاق در علوم و فن اوري سال نهم شماره Bernardi RA, Banzhoff CA, Martino A, Savasta KJ. (2012). Challenges to academic integrity: Identifying the factors associated with the cheating chain. Accounting Education: An International Journal; 21(3): Smith K J, Derrick P, Manakyan H. (2012). A reevaluation and extension of the motivation and cheating model. Global Perspectives on Accounting Education; 9: Adeyemi S, Adelaja S. (2011). Deterrent Measures and Cheating Behavior of Accounting Undergraduates in Tertiary Institutions in Lagos Nigeria. International Journal of Business and Management; 6(12): Atmeh M, Al-Khadasch H. (2008). Factors affecting cheating among Accounting Students (using the Theory of Planned Behavior). Journal of Accounting Business Management; 15: Banimahd B. (2012). Machiavellism among accounting students and accountings in act. Tehran: accounting conference, university of economic science. (In Persian). 23. Shome A, Hema R. (2009). Machiavellianism in public accountants: some additional Canadian evidence. Business ethics; 18(4): Wakefield R. (2008). Accounting and Machiavellianism. Behavioral Research in Accounting; 20 (1): Forghandost Haghighi K, Banimahd B, Vali H. (2013). Comparative Study among Accounting, Engineers and Medecies. Journal of Financial Accounting Research; (In Persian). 26. Gabertson K. (1997). Academic dishonesty among nursing students. Nursing Forum; 32(3): Khodaie E, Moghadamzadeh A, Salehi K. (2011). Factors Affecting the Probability of Academic Cheating School Students in Tehran.Procedia - Social and Behavioral Sciences; 29: (In Persian). 11. Zito N. (2009). Engaging middle school students in school work and its effect on cheating. Available at: Accessed: February 26, Rangkuti A. (2011). Academic cheating behavior of accounting students: A case study in Jakarta State University. In Educational integrity: Culture and values. Available at: Accessed: October 26, Park E, Park S, Jang I. (2013). Academic cheating among nursing students. Nurse Education Today; 33: Pascual-Ezama D, Prelec D, Dunfield D. (2013). Motivation, money, prestige and cheats. Journal of Economic Behavior & Organization; 25: Stanculescu E. (2013). Affective Tendencies in Embarrassing Situations and Academic Cheating Behavior. Procedia - Social and Behavioral Sciences; 78: Graham A. (2012). The teaching of ethics in undergraduate accounting programmers: The student s perspective. Accounting Education: An International Journal; 21(6): MacGregor J, Stuebs M. (2012). To cheat or not to cheat: Rationalizing academic impropriety. Accounting Education: An International Journal; 21(3): Christie R, Geis F. (1970). Studies in Machiavellianism. New York: Academic Press. P